CAPUT I.




Die DEFINITION Der ARCHITECTUR.


D Architcflo tlOt
twnWg ftg b(c difpoficion feincr Idea Ourd) forCV) difFerente ntö
nicrcnoorâuffclicn/ unauacigcnifi / gnuâfam funD / lelbigc aucbburcbQ3crnunft/unb niit gcbübrcnbcr proporcion u crflârcn/ wctcbcöalicn nicbtâege
bcnift/ tvcit bicArchiteâurCigcnCprarccpca, unDtWC fotcbcmüffcn auâcbcutctwcrbcn/ inficbbätt/ bicfco ifl baß jcnigc/ foburd) bic definicion nacb mböticbfcit tnit Fundamencal SÖCttJCifung foll craairec tDCtbcn. Unb auff ba / baO Fundamenc bcfio bcffcr bcftcbc/ foU
Vicruvius (ber norncbmfh Archiceâus fo in fccboècbtn bunbcrt jabrcn gctcbct) bao Fundamenc unböcjj tncifcr inöicfemTraäatfcttn.
Qtëfânget Vicruviusfcincdefinicionatfoan/ tvcnn crfagt:
Archiceura cfl: fcientia, pluribus difciplinis,
variis ertidicionibus ornata, cujus judicio probancur omnia, quae â coeceris arcibus perficiuncur, opera.
Tit Archiceaur tfl cinc QBiffcnfcbafft mif utcfcn anbcrcS55iffenfd)afftcn unb mancbcrtcnOetâbrffam
fcitcn gcaieret/ na(b wctcbcr Urfbeil aUe2Öercfe/fo von anbcrn ünfftern vcrfcrtfgcf/ probirct mcrbcn.
Ti itf « n öir nacbbcncf(icbc bocb furne defini
tion, bcr 9lnfang jictet atfofort auff Sciencz, tvdcbcei cin öroffcö nacb jtcb 5ifbft
2){cExplicacionbc SBorfd Sciencz tff unfcrfcbicb
ticb/ bannvoro £rffc/ tff bicfclbc fimpicx unb Compofica nacbmatö naturalis unb divina , rittCtlÖ bc
ftebct fie cx Theoria unb Praxi, bct) bicfcmcafuaber iff ffc nacb Vicruvij ?0?ctnungcmc (grfântnug unb u
fammcnfaffung victcr Prsceptcn unfoßeforen/ tvelcbe aUjjufammcn cinfrccbtiâ sucincmgetvünfcbfenBivccf 5ic(en/ unb biefcö tvcit bic Archiceaur init vtclcn am bcrn ScienczicumuUbcgabetfenn/ bavonjebcrmann ftc abqcfonbert wxton / fcinc ctöenc Tßtffcnfcbafff unb s2öürcfunö bßh
S0tu atfo bic definicion ber Sciencz ödbic (n bcr
Thcorie unb Praxi vcrffanbcn tvcrbcn / bie crftc atè Theoria bcffcbct btOÖ Unb aÜCtn in bcr Speculacion unb Medicadon, ujctcbc/ ob jte gftar gar bocb iictct/ jeigcf ftc bod) von jbrcmXbununb5irbcirmcbfO/tr locifct atfo f eincn ffcbtbarcn effcâ jbrcr operacion.
2ic Praxis abcr ffcigct tvcttcr fort / bann obnc bcm / ffe ffcb tn bcr rpeculation urtb medicacion
bctuff tact / fo grctfff ffcâur 2irfoeit unb f ompt âur ffcfof
babren öperacion, produdre unb crtvcifcf ffcbtbar ticb/ burd) cin voüfommcn ‘Bcrtf bcn Effeft jbrcr Operation,
2)tefc0 tvcitcr 5« excendircn, jb vcrffcbct Vicru yius mtt bcm SÖort sdencz citic ’üßfffcnfcbafff/ Sr
fântnuff / unb gufammenfcljung Victer ßcbmi/ unb Untcrtvciffunqen/ tvclcbe aUe jufftCid) jur rfânt nuff cinee porgcnommcncn Söcrcfo ictcn / unb bt
fce erbcUef barauff/ tvcit cr tvctfcr faffet/ von victcn anr bcrh SSiffenfcbafften unb mancber(ev) 5 etâfortfamb
f cttcn gcâiebrcf/tvetcbc jbrcn Urfprung von bcm ctfl; cmpfangcn/ btcibcn burcb bic Expcriencz, unb tverbet? burcb bic Praxin crlcmct unb exercirec.


2)iefe0 nocb ftârttcbcr u explidrcn muffc cinct


fagcn / baff bte Archicedurctne Sßiffenfcbafft fct)/ bic viefcanbcrccrforbèrt / unfomancfoertenßünffcmffd) bcgrcifft / bancbcn aud) von aUen 3Bercfcn / tvctcbc anbcrc ünfftcr vcrfcri tgcn / cin gcnaucß UrteitunD Ibrcörünbticbc SÖfcmunö gicbcf
X)ic SBatn’bht ju fagcn / bicfcö âicbef cin groffe
nad) ffcb / tvetl fetbigc btc perfeaion von aUen Ä ünfferi 5u urtbcitcn bcgcbref, 2öavticfo / tvcr bcn QSorfcn bicfcr fo bofocn jfunff efcbreibung tieff nacbffnnm
fan/ tvirb teicbtticb barairë abncbmtn/ baff ein groff ffobabinfer ff ecfe / fonbertid) barumb/ tveü berfetbige/ ber ftcb für einen Archke£um auffgiebet/ unb mit ti
ner fo bcrtticben Äunff begabet / vtete unb mancbe an
bere iffenffbaffien unb ä ünffe vorbin gefaffef foabcn müffe,
Daniel Barbaro tn feittCttl Commentario Übcrben Vicruvium, ebe er btefe tffiorfe anrüforet / fefjet bm Ubrfprungbtefe6l2Borf0 architectus, unbmeU bet/ baff eofev) von âtvepen Hid)ifcben 2ö5rfern ju
fantmen gefetjct / baè erff e bebeute etncn sZ?onug/ tvaö ncmticb baburd) bcjeictjnef tverbe/fep ba0 forberffe/ unb erffe / unb atfo ba0 beff e unb fürnebmffe unfer an
bern/ ba0anber beufe âttjarauffemm jeben/ (a(0Fa
ber) obcr BJletffer / ber ein 3öetcf unter Jânben bat / unbbaffctbige fünfftiifoverfertigct/ unb tvcnnco mit bem erffen jufammen gefügef tvirb/ bciffef c0 fovict/ a(0 Obertvcrcfmeiffer / at6 eincr beT für anbern / bic ettva0fünff(icb vcrfevttgen / unb verhcbfen fânnen/ ben tBorjug tvegen fether mannigfâtftgen 2Öiffen fcbafft / jhnff / feebenbtgfeit / unb £rfaforung baf
Piaco excendirc biefe 9?abmcn tvcifcr / tvcnn cc fagt t Ecenim Archiceßus nullus manuum miniflerio ucicur, fed ucencibus prsfidec. C?in Archicedus foat fein eigeneo Jf)anbtvercf / praefidirc aber unfofoer fcbetüberbie/ focin£önbtvercfgebraud)m
fc0 atfo/ fo iff ber Archicedus fein S3itbfoauer/ ÜKafoter / Geomecra, Steinfoauer / aucfo fein cigenf ticfoer


tfünffter/