202. Счастье и Несчастье.


Быу чоловѣкъ бѣдны, не мѣу ни снасциіш 1), ни скацины, а дзѣцеи мѣу шматъ 2). Прышла вясна, а яму нима чимъ гараць; людзи идуць съ сахою и скацинаю, а іонъ идзе з’жалязиикомъ. Встрѣчая іонъ двѣ панны,
а тыя панны были: адна—Счасцё, а другая Несчасцё. Пытаюць яго: «Куды, чоловѣче, идзешь!» Такъ іонъ каже: «Панначки мои, кралеуначки! мае такое несчасцё: людзи идуць съ скацинаю, а я съ жалязникомъ; нема чимъ праживиць 3) дзѣцей». Дакъ тыя адна з’другою гаворячи кажуць: «Надаре(и)мъ мьг яго». Дакъ Счасцё каже: «Кали твой 4), то ты яго и надари».
Дакъ выняли и дали яму дзесяць рублёу и сказали: «Идзи да хаты и купи себѣ вала». Дакъ іонъ прышоу да хаты и тые гроши 5) сховау у гарщокъ, гдзѣ быу попелъ. Назаутра прышла да яго сусѣдка, кума багатая, дый
каже: «Чи нима у васъ попелу, бо май палотна вельми рудыя? 6)—«Вазьми сабѣ вотъ у гарнушку 7) стаиць», сказала бѣднаго чоловѣка жонка. Му
жикъ, котораго не было дома 8), стау аглядацца и ниякъ не убачиу гаршка съ попеламъ, дый стау па жонку (кричать): куды дзѣла гроши з’гарщкомъ? Жонка зачала бажицца, што не вѣдала, што тамъ были гроши, и сказала, што гарщокъ узяла сусѣдка кума. А послѣ мужикъ (пошелъ) да кумы и стау прасиць, кабъ аддала гроши. Яна каже, што я не бачила ихъ у цебе никали. Мужикъ пашоу да пана, и тамъ не знашоу справы 9); бо папъ сказау—што ты грошей никали не мѣу, а хочешъ только у іѣ адабраць. Итакъ гроши мужика прапали.
Плакау іонъ, плакау, дый изноу идзе съ желязникомъ, ажъ устрѣчая тыя двѣ панны. Іонъ ихъ не пазнау, а яны его пазнали. А послѣ пытаюць такъ само 10), якъ упяродъ 11);и іонъ имъ такъ само адказау, якъ упяродъ,
и яны дали яму двадцать рублёу. Мужикъ изноу, прышоушьг да дому, схавау гроши у гумнѣ у патруху12). Назаутра прышла тая самая кума и за
чала прасиць патрухи для целятъ, и жонка бѣднаго мужика изноу дала патруху, бо не вѣдала, што тамъ гроши. Мужикъ, прышоушы да дому, пашоу у гумно выняць гроши и изноу не знашоу. Прышоу у хату и стау сварицца13) на жонку: куды дзѣла гроши з’патрухою? Жонка сказала, што кума прихадзила и забрала патруху. Дакъ той мужикъ такъ само, якъ упяродъ, хадзиу и да кумы и да пана; але нигдзѣ пи знашоу справы. Усѣ казали, што у цебе никали грошей не было.
Мужикъ поплакау, дый изноу идзе и спатыкае14) тыя самыя панны, и яны дали яму тольки два гроши и сказали: «Идзи да рѣчки Нёмна15), тамъ будуцъ лавиць рыбу, дый ниякъ не зловяць. Ты праси, кабъ на твоё
1) Домашней рухляди (Снасть — Опытъ обл. велик, словаря). 2) Довольно, много. 3) Прокормить. 4) Т.-е. безталанный, несчастливый. 5) Деньги. 6) Замараны, нечисты. 7) Маленькой горшокъ съ ручкой. 8) Когда приходила кума. 9) Суда, расправы, правды. 10) Точно. 11) Впередъ, прежде. 12) Мякина, труха. 13) Браниться. 14) Встрѣчаетъ. 15) Нѣмана.